ماده 1. عنوان
عنوان رشته سطح چهار تاریخ و سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله است.
ماده 2. تعریف
سطح چهار آموزشی ـ پژوهشی رشته تاریخ و سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله چهارمین مقطع از تحصیلات حوزوی است، که طلاب پس از گذراندن این دوره، توان تدریس، تحقیق، نقد، ارائه نظریه، و پاسخ به نیازهای علمی و تخصصی پیرامون تاریخ و سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله را کسب کرده و پس از دفاع از رساله، دانش‌نامه سطح چهارِ رشته تاریخ و سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله دریافت می‌کنند.
ماده 3. اهداف
1) ایجاد تسلط بر آراء، مکاتب و روش‌های علم تاریخ و سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله؛
2) تقویت توان پژوهش در حدّ تحلیل، نقد و ارائه نظریه در مسائل مرتبط با تاریخ و سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله؛
3) ارتقاء توان پاسخگویی به نیازهای علمی و تخصصی در مباحث تاریخ و سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله؛
4) تأمین پژوهشگر مورد نیاز و زمینه‌سازی جهت تولید علم و توسعه دانش در زمینه تاریخ و سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله؛
5) تأمین استاد مورد نیاز برای تدریس تخصصی در موضوعات و مسائل تاریخ و سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله.
ماده 4. ضرورت
6) جایگاه ویژه تاریخ و سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله در میان مسلمانان و تاثیر آن بر تاریخ اسلام؛
7) رسالت حوزه‌های علمیه در تبیین علمی، روشمند و مستند تاریخ و سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله؛
8) ضرورت پاسخگویی به شبهات مربوط به تاریخ و سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله.
ماده 5. سیاست‌ها
9) اهتمام به ارتقاء فضائل و ملکات اخلاقی ومعنوى طلاب؛
10) اهتمام به بهرهگیری از سنت‌های کارآمد حوزوی، فناوری‌ها و روش‌های نوین و مؤثر در آموزش و پژوهش؛
11) اهتمام به رویکرد نقادانه و نظریه‌پردازانه، با طرح دیدگاه‌های چالشی مرتبط با تاریخ و سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله؛
12) تأکید بر بهرهگیری از زبان تخصصی رشته درفعالیت‌های آموزشی و پژوهشی؛
13) اهتمام به تأمین نیازهای علمی نظام و جامعه اسلامی به صورت متقن و تحلیلی.
ماده 6. نظام آموزشی
نظام آموزشی سطح چهار، نیم‌سالی، درسی و حضوری است. طول دوره با احتساب پایان‌نامه، حداقل 10 و حداکثر 12 نیم‌سال خواهد بود.
ماده 7. شرایط پذیرش
14) احراز صلاحیت‌های عمومی و اخلاقی بر اساس آیین‌نامه‌های مصوب؛
15) دارا بودن مدرک علمی سطح سه از رشتههای تاریخ و سیره اهل بیت علیهم السلام و تاریخ تشیع؛
تبصره: پذیرش طلاب دارای مدرک علمی سطح سه در سایر رشتهها، مشروط به گذراندن دروس پیشنیاز، مجاز است.
16) قبولی در آزمون ورودی دروس تخصصی، زبان تخصصی و مصاحبه علمی؛
17) احراز تواناییهای لازم در مهارت‌های خواندن، درک مطلب و نگارش به زبان عربی از طریق برگزاری آزمون و یا ارائه مدرک معتبر.
ماده 8. عناوین و مشخصات کلی دروس
|
ردیف
|
عنوان درس
|
ساعت
|
|
1
|
خارج اصول (دو سال)
|
220
|
|
2
|
خارج فقه (دو سال)
|
220
|
|
3
|
بررسی اجتهادی آیات و روایات
|
96
|
|
4
|
تحقیق فقهی و اصولی 1و 2
|
64
|
|
5
|
دروس تخصصی
|
576
|
|
6
|
رساله علمی (پایان‌نامه)
|
288
|
|
جمع
|
1464
|
18) هر طلبه موظف است در طول دوره آموزشی سطح چهار، در یک درس خارج شرکت کند. با توجه به متوسط دوره تحصیل (4 سال)، مجموع آن معادل 440 ساعت درسی می‌شود. 220 ساعت آن (دو سال) به علم اصول و 220 ساعت آن (دو سال) به علم فقه اختصاص می‌یابد.
تبصره: چنانچه دوره آموزشی سطح چهار برای طلبهای بیش از چهار سال به طول انجامد، وی موظف است در این مدت نیز در یک درس خارج شرکت نماید.
19) مراکز تخصصی و مؤسسات آموزش عالی حوزهای موظفند با تعیین استاد راهنما و ارزشیابی جزوات درس خارج هر طلبه (تقریر درس استاد + تحقیقات و اظهار نظرهای طلبه) بر کیفیت تحصیل در درس خارج نظارت نمایند.
20) طلاب موظفند در دو سال اول درس خارج، تحت نظر استاد راهنما، سالی یک تحقیق فقهی یا اصولی به ارزش 32 ساعت، تدوین و جهت ارزیابی به واحد آموزشی تحویل نمایند.
21) درس خارج اصول به مباحثی از اصول اختصاص می‌یابد که در حل مسائل تاریخ و سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و استنباط مسائل تاریخی از متون آیات و روایات کاربرد بیشتری داشته باشد.
22) درس بررسی اجتهادی آیات و روایات تاریخ و سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله در سال‌های آخر تحصیلی ارائه می شود و به بررسی آیات و روایات مرتبط با موضوعات و مسائل تاریخ و سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله به صورت اجتهادی و فقیهانه می پردازد.
ماده 9. عناوین و مشخصات تفصیلی دروس
1. جدول دروس پیشنیاز
|
ردیف
|
عنوان درس
|
ساعت
|
اهداف
|
|
|
|
1
|
علوم حدیث و تاریخ اسلام
|
32
|
شناخت رابطه علوم حدیث (رجال، درایه و فقه الحدیث) با تاریخ اسلام و بیان نقش و کاربرد آن در نقد و بررسی گزارش‌ها و متون تاریخی
|
|
|
2
|
علم کلام و تاریخ اسلام
|
48
|
شناخت رابطه علم کلام با تاریخ اسلام و بیان نقش رویکرد کلامی در بررسی گزارش‌های تاریخی به ویژه در مورد پیامبر اکرم صلی الله و علیه و آله و ائمه علیهم السلام
|
|
|
3
|
فلسفه تاریخ
|
32
|
آشنایی با علم تاریخ، قوانین و سنن حاکم بر تاریخ، عوامل محرّک و فرجام‌شناسی تاریخ
|
|
|
4
|
تاریخ و سیره اجتماعی ـ فرهنگی اهل بیت علیهم السلام
|
32
|
شناخت شرایط و اوضاع اجتماعی ـ فرهنگی دوران اهل بیت علیهم السلام و تبیین سیره اجتماعی و نقش فرهنگی آنان در این دوران
|
|
|
5
|
تاریخ و سیره سیاسی
اهل بیت علیهم السلام
|
32
|
شناخت شرایط و اوضاع سیاسی ـ اجتماعی دوران اهل بیت علیهم السلام و تبیین سیره سیاسی آنان در قبال وضع موجود
|
|
|
6
|
اهل بیت علیهم السلام
و تمدن اسلامی
|
32
|
شناخت جایگاه و نقش تأثیرگذار اهل بیت علیهم السلام در پیدایش و گسترش تمدن اسلامی
|
|
|
7
|
اهل بیت علیهم السلام از دیدگاه اهل سنت
|
32
|
شناخت و بررسی جایگاه و منزلت اهل بیت علیهم السلام از دیدگاه اندیشمندان اهل سنت در ابعاد مختلف
|
|
|
8
|
مآخذشناسی تاریخ و سیره اهل بیت
علیهم السلام
|
32
|
معرفی و تحلیل منابع و مآخذ مهمّ تاریخ و سیره اهل بیت علیهم السلام به صورت تاریخی
|
|
|
9
|
متون تاریخی 1
|
16+32
نظری ـ عملی
|
کسب توان فهم متون اصیل تاریخی به عربی قدیم با خواندن متن و شناخت واژه‌ها، اصطلاحات و ساختار
|
|
|
10
|
متون تاریخی 2
|
16+32
نظری ـ عملی
|
کسب توان فهم متون تاریخی به عربی جدید با خواندن متن و شناخت واژه‌ها، اصطلاحات و ساختار
|
|
|
11
|
روش تحقیق پیشرفته
|
16+32
نظری ـ عملی
|
کسب مهارت‌های تحقیق و پژوهش در مسائل تاریخی، با آموزش روش‌های تحقیق و کیفیت بهره‌برداری از ابزار و منابع
|
|
|
جمع
|
416
|
|
|
2. جدول دروس تخصصی
|
ردیف
|
عنوان درس
|
ساعت
|
اهداف
|
|
|
|
1
|
جزیره العرب پیش از بعثت
|
64
|
بررسی و تحلیل وضعیت دینی، اخلاقی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی جزیره العرب پیش از بعثت با توجه به نقش تاثیرگذار اسلام در تغییر فرهنگ جاهلی
|
|
|
2
|
جهان پیش از بعثت
|
32
|
بررسی و تحلیل وضعیت دینی، اخلاقی، اجتماعی و فرهنگی ایران، روم، هند، چین و آفریقا پیش از بعثت با تاکید بر مؤلفه ها و مظاهر فرهنگ جاهلی
|
|
|
3
|
تاریخ تحلیلی نبوی (1و 2) (عصر مکی)
|
64
|
بررسی و تحلیل حوادث مهم دوران حیات پیامبر اعظم صلی الله و علیه و آله از ولادت تا هجرت همراه با تحلیل انتقادی گزارش‌های تاریخی
|
|
|
4
|
تاریخ تحلیلی نبوی (1و 2) (عصر مدنی)
|
64
|
بررسی و تحلیل حوادث دوران حیات پیامبر اعظم صلی الله و علیه و آله از هجرت تا رحلت آن حضرت همراه با تحلیل انتقادی گزارش‌های تاریخی
|
|
|
5
|
سیره نبوی (1)
(فردی و عبادی)[1]
|
32
|
بررسی و تحلیل رفتار و کردار پیامبر اعظم صلی الله و علیه و آله در امور فردی و عبادی به منظور استنباط سیره و اصول رفتاری آن حضرت
|
|
|
6
|
سیره نبوی (2)
(خانوادگی و معاشرتی)[2]
|
32
|
بررسی و تحلیل رفتار و کردار پیامبر اعظم صلی الله و علیه و آله در ارتباط با امور خانواده، بستگان، آحاد و اقشار جامعه به منظور استنباط سیره و اصول رفتاری آن حضرت
|
|
|
7
|
سیره نبوی (3) (فرهنگی و تربیتی)
|
32
|
بررسی و تحلیل رفتار و کردار پیامبر اعظم صلی الله و علیه و آله در زمینه های فرهنگی (اعتقادی، اخلاقی، تربیتی و علمی) و پایه ریزی تمدن اسلامی و نفی مظاهر فرهنگ‌ها و تمدن‌های جاهلی به منظور استنباط سیره و اصول رفتاری آن حضرت
|
|
|
8
|
سیره نبوی (4) (اقتصادی)
|
32
|
بررسی و تحلیل رفتار و کردار پیامبر اعظم صلی الله و علیه و آله در عرصه های تولید (منابع و درآمدها)، توزیع و مصرف به منظور استنباط سیره و اصول رفتاری آن حضرت
|
|
|
9
|
سیره نبوی (5)
(سیاسی، قضایی، مدیریتی)
|
32
|
بررسی و تحلیل رفتار و کردار پیامبر اعظم صلی الله و علیه و آله در عرصه های سیاسی، قضایی، مدیریتی، نظامی و روابط بین الملل به منظور استنباط سیره و اصول رفتاری آن حضرت
|
|
|
10
|
سیره نبوی (6) (بهداشتی و زیست محیطی[3])
|
32
|
بررسی و تحلیل رفتار و کردار پیامبر اعظم صلی الله و علیه و آله در ارتباط با امور بهداشتی، محیط زیست و حیوانات به منظور استنباط سیره و اصول رفتاری آن حضرت
|
|
|
11
|
منابع تاریخ و سیره
پیامبر اعظم صلی الله و علیه و آله
|
32
|
تحلیل و نقد منابع، مآخذ و آثار فریقین در حوزه تاریخ و سیره پیامبر اعظم صلی الله و علیه و آله با تاکید بر گونهشناسی، اعتبارسنجی، مکتب‌شناسی و مهمترین ویژگی‌های متنی و محتوایی
|
|
|
12
|
نقد آراء غیر مسلمانان در تاریخ و سیره پیامبر اعظم صلی الله و علیه و آله
|
32
|
تحلیل و نقد آراء و آثار اسلام پژوهان غربی و شرقی با تاکید بر روشها، زمینه‌ها، انگیزه‌ها و شبهات آنان
|
|
|
13
|
روششناسی پژوهش در تاریخ و سیره
|
32
|
تبیین، بررسی و تحلیل مبانی، اصول و روش های پژوهش در تاریخ و سیره با توجه به نقش قرآن، سنت و عقل و تبیین جایگاه نقد سندی و محتوایی در ارزیابی گزارش‌های تاریخ و سیره معصومان علیهم السلام
|
|
|
14
|
منزلت‌شناسی
پیامبر اعظم صلی الله و علیه و آله
|
32
|
بررسی و تبیین استدلالی جایگاه، منزلت و مقامات تکوینی و تشریعی پیامبر اعظم صلی الله و علیه و آله در قرآن، سنت و عقل همراه با ارزیابی انتقادی دیدگاه‌های عالمان فریقین
|
|
|
15
|
جریان‌شناسی تحریف در تاریخ و سیره نبوی
|
32
|
بررسی و نقد زمینه‌ها، عوامل و پیامدهای پیدایش و گسترش جریان‌های تحریفگر و منحرف در تاریخ و سیره نبوی همراه با بررسی روش‌های مواجهه اهل بیت علیهم السلام با آنها
|
|
|
جمع
|
576
|
|
|
1. هر کدام از بخش های سیره در حوزه فردی و عبادی در 16 ساعت مستقل ارائه گردد.
2. هر کدام از بخش های سیره در حوزه خانوادگی و معاشرتی در 16 ساعت مستقل ارائه گردد.
3. هر کدام از بخش های سیره در حوزه بهداشتی و زیست محیطی در 16 ساعت مستقل ارائه گردد.