مادّۀ1. عنوان
عنوان
برنامه، سطح دو حقوق و قضای اسلامی است.
مادّۀ2. تعریف
سطح
دو حقوق و قضای اسلامی دومین مقطع از
تحصیلات حوزوی و یکی از رشتههای حوزۀ دانشی فقه، حقوق و قضای اسلامی بوده که طلّاب ضمن فراگیری فقه و اصول متعارف،
با مهمترین مفاهیم، اصطلاحات، مبانی، مسائل، روش تحقیق و ساختار حقوق و قضای
اسلامی آشنا شده و پس از احراز توان علمی با ارائه تحقیق پایانی، موفّق به دریافت
مدرک سطح دو این رشته میشوند.
مادّۀ3. اهداف
1) شناخت استدلالی مسائل فقهی و اصولی و روشهای استنباط فقهی؛
2) آشنایی با مسائل حقوقی و قضایی (دادرسی) مبتنی بر منابع فقه؛
3) آشنایی با متون و منابع مهم مرتبط با این رشته تخصصی و توان استفاده از آنها؛
4) آشنایی با مکاتب و نظام‌های حقوقی؛
5) تربیت نیروی انسانی آشنا به مباحث فقهی و حقوقی جهت تصدی امور حقوقی و قضایی
در نظام اسلامی؛
6) آموزش مهارت‌های قضایی و مشاوره حقوقی؛
7) ایجاد توان پاسخگویی به پرسش‌های عمومی در حوزة حقوق و قضای اسلامی؛
8) تقویت توان تحقیق در حد جمع آوری و جمع بندی مسائل فقهی و حقوقی؛
9) تربیت طلاب مستعد جهت ورود به مدارج علمی بالاتر.
مادّۀ4. سیاستها
1)
اهتمام به ایجاد
زمینه تعالی اخلاقی و اعتقادی طلاب؛
2)
اهتمام به رشد جامع و
هماهنگ طلاب در ابعاد شناختی، مهارتی و نگرشی؛
3)
حفظ و تقویت سنت‌های
حسنه حوزه‌های علمیه در تعلیم و تربیت؛
4)
اهتمام به دروس فقه و
اصول و نظارت بر اجرای آن.
5)
تأکید بر آموزش‌های
پژوهش‌گرا؛
6)
تاکید بر تقویت
اعتماد به نفس طلاب در مسائل علمی ـ پژوهشی؛
7)
توجه به نیازهای
جامعه و نظام اسلامی و کاربردی کردن آموزش؛
8)
تأکید بر استفاده از
اساتید، مدیران و کادر اجرایی مهذب، با تجربه، منظم، خلاق و فعال؛
9)
تاکید بر آموزش
موضوعات اصلی حقوق و قضای اسلامی؛
10)
تأکید بر بهرهگیری
از ابزارهای نوین و روشهای کارآمد تعلیم و تربیت و پژوهش؛
11)
اهتمام به شناسایی،
هدایت و حمایت از طلاب مستعد در زمینه تحقیق، تدریس و انجام امور حقوقی و قضایی.
مادّه 5. نظام آموزشی
نظام آموزشی این رشته به
صورت نیم‌سالی، درسی[1] و حضوری است و بدون احتساب
زمان تدوین تحقیق پایانی، در پنج نیم‌سال ارائه می‌شود.
تبصره: حدّاکثر
مدّت تحصیل در موارد اضطراری، بدون احتساب زمان تدوین تحقیق پایانی، هفت نیم‌سال
است.
مادّۀ6. شرایط پذیرش
1) احراز صلاحیّتهای عمومی و اخلاقی، بر اساس آیین‌نامه‌های
مصوّب؛
2) دارا بودن مدرک علمی سطح یک؛
3) موفقیّت در سنجش علمی؛
مادّۀ7. عناوین و مشخّصات تفصیلی دروس فقه و اصول
الف: دروس فقه عمومی (جدول
شماره 1)
|
ردیف
|
عنوان درس
|
عنوان کتاب
|
ساعت
|
|
1
|
فقه 1
|
کتاب المکاسب (شیخ
انصاریره)
|
70
|
|
2
|
فقه 2
|
کتاب المکاسب (شیخ
انصاریره)
|
70
|
|
3
|
فقه 3
|
کتاب المکاسب (شیخ
انصاریره)
|
70
|
|
4
|
فقه 4
|
کتاب المکاسب (شیخ
انصاریره)
|
70
|
|
جمـع ساعت
|
280
|
ب: دروس فقه اختصاصی (جدول
شماره 2)
|
ردیف
|
عنوان درس
|
اهداف
|
ساعت
|
|
1
|
فقه 5 (فقه
القضاء)
|
آشنایی
با مباحث مهم فقهی در ارتباط با قضای اسلامی از قبیل: تعریف قضاء و تمایز آن با
افتاء و اجتهاد، ولایت قضایی، ارتزاق قاضی، اقسام و اوصاف قاضی، دعوی و ارکان و
ادله اثبات دعوی، نحوه رسیدگی به دعاوی و نقض حکم قاضی.
|
64
|
|
2
|
فقه 6 (اقرار و
شهادات)
|
آشنایی
با مباحث مهم فقهی در ارتباط با تعریف شهادت، تحمل شهادت، ویژگیهای شهادت،
مستندات شهادت، شهادت مستند به مشاهده، سماع، شیاع، اقرار شاهد،نوشته شاهد، اداء
شهادت، شهادت در حقوق و رجوع از شهادت
|
48
|
|
3
|
فقه 7 (فقه
القصاص)
|
آشنایی
با مباحث مهم فقهی در مسائل قصاص، تعریف قصاص، موجبات و شرایط قصاص نفس، ادله
اثبات و کیفیت استیفاء در قصاص نفس و مادون نفس و احکام آن، ضوابط قتل عمد و شبه
عمد و خطایی محض و موجبات و مسقطات دیه.
|
48
|
|
4
|
فقه 8 (فقه
الحدود)
|
آشنایی
با مباحث مهم فقهی در ارتبازط با حدود و تعزیرات از قبیل تعاریف حدود و تعزیرات
و مفاهیم مشابه آن، انواع حدود، حدود اعمال منافی عفت، حد مسکر، سرقت محاربه و
مسائل مرتبط با تعزیر.
|
48
|
|
5
|
قواعد فقه مدنی
|
آشنایی
با قواعد مهم فقه مدنی ناظر بر قوانین و مقررات موضوعه از قبیل قاعده ید، قاعده
ضمان ید، قاعده استیمان، لاضرر، قاعده غرور، قاعده تسبیب، قاعده اتلاف، قاعده
صحت
|
32
|
|
6
|
قواعد فقه جزایی و
قضایی
|
آشنایی
با قواعد مهم جزایی و قضایی ناظر بر قوانین و مقررات موضوعه از قبیل قاعده قبح
عقاب بلابیان، قاعده اکراه، قاعده اضطرار، قاعده لوث و قسامه، قاعده اقرار،
قاعده التعزیر بما یراه الحاکم، قاعده بینه، قاعده من ملک، قاعده ولایت حاکم بر
ممتنع.
|
32
|
|
جمـع ساعت
|
272
|
تبصره: دروس موضوع این جدول
توسط واحد آموزشی تخصصی اجرا شده و نمرات آن در جدول دروس تخصصی، ثبت خواهد شد.
ج: دروس اصول
(جدول شماره 3)
|
ردیف
|
عنوان درس
|
عنوان کتاب
|
ساعت
|
|
1
|
اصول فقه 1
|
فرائد الأصول (شیخ
انصاری ره)
|
70
|
|
2
|
اصول فقه 2
|
فرائد الأصول (شیخ
انصاری ره)
|
70
|
|
3
|
اصول فقه 3
|
فرائد الأصول (شیخ
انصاری ره)
|
70
|
|
4
|
اصول فقه 4
|
الفائق فی الأصول
|
70
|
|
جمـع ساعت
|
280
|
مادّۀ 8: عناوین و مشخّصات تفصیلی دروس عمومی
غیر فقه و اصول
(جدول شماره 4)
|
ردیف
|
عنوان درس
|
اهداف
|
ساعت
|
|
1
|
آیات الاحکام
|
شناخت
مباحث مهم تفسیری آیات پر کاربرد در استدلالات فقهی
|
16
|
|
2
|
فلسفه اسلامی
|
شناخت
مهمترین مباحث فلسفه اسلامی در سطح بدایة الحکمه یا آموزش فلسفه
|
64
|
|
3
|
مهدویت
|
شناخت
مهمترین مباحث در زمینه مهدویت و انتظار با تأکید بر بررسی و نحوه پاسخ به شبهات
|
32
|
|
4
|
ولایت فقیه
|
شناخت
مهمترین مباحث در زمینه ولایت فقیه با تأکید بر بررسی و نحوه پاسخ به شبهات
|
32
|
|
5
|
علوم حدیث(رجال و
درایه)
|
شناخت
میراث حدیثی شیعه، محدثان مهم شیعه، تاریخ و اصطلاحات حدیثی و همچنین نحوه بررسی
سندی و دلالی احادیث
|
32
|
|
جمـع ساعت
|
176
|
مادّۀ
9: عناوین و مشخّصات تفصیلی دروس تخصصی
(جدول شماره 5)
|
ردیف
|
عنوان درس
|
ساعت
|
اهداف
|
|
1
|
مقدمه
علم حقوق
|
32
|
آشنایی
با کلیات علم حقوق شامل: مفاهیم و موضوع،
مبانی، اهداف، قلمرو و منابع به همراه تبیین قواعد و نظام‌های مهم حقوقی (با
تأکید بر نظام حقوقی اسلام و ایران)
|
|
2
|
حقوق
اساسی
|
32
|
آشنایی
با مفهوم و تاریخ حقوق اساسی، دولت، حاکمیت، حکومت در مکتب حقوقی اسلام و سایر
مکاتب حقوقی، ساختار حاکمیت مبتنی بر ولایت فقیه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران،
نقش مردم در حکومت و حقوق و آزادی های فردی در حقوق موضوعه
|
|
3
|
حقوق
جزای عمومی 1
|
32
|
آشنایی
با کلیات حقوق جزا (تقسیمات حقوق، تعریف و ویژگیهای حقوق جزا، ارتباط آن با
سایر علوم و تحولات حقوق جزا)، مفهوم شناسی جرم، اصول کلی حاکم بر حقوق جزا،
ارکان عمومی جرم، اسباب اباحه جرم (ضرورت، اجازه قانون، حکم قانون، امر آمر
قانونی، اجرای قانون اهم و دفاع مشروع) و طبقه‌بندی جرایم در حقوق
|
|
4
|
حقوق
جزای عمومی 2
|
32
|
آشنایی
با مفاهیم و احکام بزهکار (مباشر، شریک و معاون) اعم از شخص حقیقی و حقوقی،
مفهوم و مبانی مسؤولیت کیفری و عوامل رافع آن (اکراه، جنون، کودکی، جهل و
اشتباه) در حقوق .
|
|
5
|
حقوق
جزای عمومی 3
|
32
|
آشنایی
با واکنش در برابر جرم ( مجازات و اقدامات تأمینی و تربیتی) مفهوم مجازات و طبقه‌بندی
آن و قواعد عمومی ناظر به تعیین مجازات، معافیت، تخفیف و تشدید آن، تعویق و سقوط
مجازات و اقدامات تأمینی و تربیتی در حقوق
|
|
6
|
حقوق
جزای اختصاصی 1
|
32
|
آشنایی
با اهمیت، ماهیت و ارکان تشکیل دهنده جرایم علیه تمامیت جسمانی اشخاص و شخصیت و
مجازات آنها در حقوق؛ مانند: قتل، سقط جنین، ضرب و جرح، منازعه، توهین، افتراء،
قذف، آدم ربایی و بازداشت غیر قانونی
|
|
7
|
حقوق
جزای اختصاصی 2
|
32
|
آشنایی
با اهمیت، ماهیت و ارکان تشکیل دهنده جرایم علیه اموال و مالکیت و مجازات آنها
در حقوق؛ مانند: کلاهبرداری، سرقت، خیانت در امانت، اختلاس، صدور چک پرداخت
نشدنی
|
|
8
|
حقوق
جزای اختصاصی 3
|
32
|
آشنایی
با اهمیت، ماهیت و ارکان تشکیل دهنده
جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی و مجازات آنها در حقوق؛ مانند: محاربه، بغی،
افساد فی الارض، جاسوسی، جعل، قلب سکه و ارتشاء
|
|
9
|
حقوق
مدنی 1
|
16
|
آشنایی
با مفاهیم و مباحث مربوط به اهلیت، شخصیت، محجورین و حمایت از آنها در حقوق
|
|
10
|
حقوق
مدنی 2
|
32
|
آشنایی
با مفاهیم و مباحث مربوط به اموال و مالکیت، اقسام آنها، طرق تحصیل مالکیت، آثار
و احکام تصرف، وقف و نهادهای مشابه در حقوق
|
|
11
|
حقوق
مدنی 3
|
32
|
آشنایی
با اصول و مقررات حاکم بر قراردادها (از جمله شرایط صحت قراردادها و آثار حقوقی
آن) خسارات ناشی از عدم اجرای قراردادها، شروط ضمن عقد، معاملات فضولی، انحلال
قراردادها و سقوط تعهدات در حقوق.
|
|
12
|
حقوق
مدنی 4
|
32
|
آشنایی
با اسباب و آثار الزامات خارج از قرارداد در حقوق ؛ از جمله: غصب، اتلاف، تسبیب
، لاضرر، مسئولیت مدنی و ضمان.
|
|
13
|
حقوق
مدنی 5
|
32
|
آشنایی
با موضوعات و مسائل مهم حقوق خانواده در حقوق؛ مانند: تشکیل خانواده، حقوق زوجین
و اولاد و انحلال خانواده
|
|
14
|
حقوق
مدنی 6
|
32
|
آشنایی
با عقود معین (دارای نام، ماهیت و آثار
حقوقی خاص در حقوق) مفهوم و اوصاف عقد
بیع، اجاره، قرض، جعاله، صلح، وکالت، عاریه، ودیعه و احکام خیارات مختص و مشترک
|
|
15
|
حقوق
مدنی 7
|
32
|
آشنایی
با عقود معین(دارای نام، ماهیت و آثار حقوقی خاص در حقوق) مفهوم و اوصاف عقد
ضمان، حواله، کفالت، رهن، هبه، عقود مشارکتی (مضاربه، مساقات، شرکت و مزارعه)،
آشنایی با مباحث شفعه، وصیت و ارث
|
|
16
|
حقوق
تجارت1
|
32
|
آشنایی
با مفاهیم مرتبط با تجارت، اعمال تجاری، بنگاه های تجاری، الزامات تاجر و شرکت
های تجاری (شرکت های سهامی عام و خاص، با مسؤولیت محدود، نسبی و تعاونی) و قواعد
حقوقی حاکم بر آنها در حقوق موضوعه
|
|
17
|
حقوق
تجارت 2
|
32
|
آشنایی
با انواع، ویژگی‌ها و آثار حقوقی اسناد تجاری
|
|
18
|
حقوق
تجارت 3
|
32
|
آشنایی
با مقررات اعسار، افلاس و ورشکستگی در حقوق موضوعه
|
|
19
|
آیین
دادرسی مدنی 1
|
32
|
آشنایی
با کلیات (مفاهیم، اهداف، فوائد و اصول حاکم)، سازمان قضایی، صلاحیت محاکم (ذاتی،
نسبی و محلی) و مأمورین قضایی و حدود اختیارات آنها در حقوق موضوعه
|
|
20
|
آیین
دادرسی مدنی 2
|
32
|
آشنایی
با امور قضایی و دادخواست، ابلاغ، ترتیب رسیدگی، تصمیمات قضایی (دستور قضایی،
قرارهای اعدادی، قرارهای نهایی و احکام) و آثار مترتب بر آن در حقوق موضوعه
|
|
21
|
آیین
دادرسی مدنی 3
(اجرای
احکام)
|
32
|
آشنایی
با نحوه اجرای آراء (داخلی و خارجی)، مامورین اجرا و وظایف و اختیارات آنها،
توقیف اموال، تامین خواسته و موانع اجرای آراء
|
|
22
|
آیین
دادرسی کیفری 1
|
32
|
آشنایی با مفاهیم، سیستم های دادرسی، اصول حاکم بر
دادرسی، نهاد دادسرا، ضابطین قضایی و مقررات ناظر به مراحل تحقیق مقدماتی، تعقیب
و دادرسی در حقوق موضوعه.
|
|
23
|
آیین
دادرسی کیفری 2
|
32
|
آشنایی
با دادگاه های کیفری، مراحل رسیدگی، صلاحیت محاکم، نحوه اصدار رأی، اعتراض به
آراء و ادله اثبات خاص کیفری در حقوق موضوعه
|
|
24
|
آیین
دادرسی کیفری 3
|
32
|
آشنائی
با مقررات حاکم بر اجرای احکام کیفری، اقسام مجازات و نحوه اجرای آن به همراه
تبیین فرایند و نحوه اجرای احکام کیفری در خصوص اشخاص حقوقی
|
|
25
|
حقوق
اداری و کارگاه دعاوی اداری
|
32
نظری و
عملی
|
آشنایی با حقوق حاکم بر نهادها و اعمال اداری در جمهوری اسلامی ایران از
منظر اسلام و حقوق موضوعه و کسب
مهارت بررسی مباحث کیفری و حقوقی در خصوص پرونده های کمسیون های شبه قضائی، ثبت
احوال، بیمه و بورس به صورت کارگاهی
|
|
26
|
حقوق
ثبت و کارگاه دعاوی ملکی و ثبتی و محیط زیست
|
32
نظری و
عملی
|
آشنایی مقدماتی با مبانی علمی حقوق ثبت اسناد و املاک شامل چیستی و چرایی
رشته و نظام های ثبتی موجود کشورها و با قوانین اصلی کشور در حوزه ثبت اسناد و املاک
و کسب مهارت بررسی
مباحث كیفری و حقوقی در خصوص پرونده های ملکی، ثبتی، محیط زیست و منابع طبیعی به
صورت کارگاهی
|
|
27
|
روش
تحقیق
و
نگارش فقهی و حقوقی
|
32
نظری -
عملی
|
ارتقاء
سطح مهارت تدوین طرح تحقیق و جمع اوری و ارزیابی اطلاعات با تاکید بر نگارش
قضائی
|
|
جمع
ساعات
|
848
|
|
تبصره 1: ارائه تحقیق پایانی با هدف ارائه پژوهش در یکی از موضوعات مرتبط با
مباحث حقوق و قضای اسلامی الزامی میباشد؛ ضریب محاسبه این تحقیق در ثبت نمره، 64
سا عت محاسبه میگردد.
تبصره 2: ساعت ارائه دروسی که به صورت نظری و عملی ارائه میگردد(موضوع ردیفهای
25، 26 و 27)به میزان دو برابر ساعت مصوب در جدول فوق خواهد بود.